5th International Seminar

„Roman maritime law”

19.04.2023

Department of Roman Law

Chair of Civil Law

Faculty of Law and Administration

University of Gdańsk

Paulus libro secundo sententiarum. Lege Rhodia cavetur, ut si levandae navis gratia iactus mercium factus est, omnium contributione sarciatur quod pro omnibus datum est. „Paulus in second book of Sentences. It is provided by the Rhodian Law that where merchandise is thrown overboard for the purpose of lightening a ship, what has been lost for the benefit of all must be made up by the contribution of all.”

Digesta Iustiniani 14.2.1

Department of Roman Law at the University of Gdansk is pleased to invite you to take part in the 5th International Seminar "Roman Maritime Law", devoted to various aspects of Roman law of the sea and of the maritime activity of the Romans. The meeting will be attended by researchers who explored these issues in their research. It is intended to provide an opportunity to discuss issues of relevance to historical and legal research, but important for the present. A seminar is an accompanying event to the XI Ogólnopolska Konferencja Prawa Morskiego "Zapobieganie zanieczyszczaniu morza przez statki: MARPOL – 50 lat i co dalej?" (National Maritime Law Conference - Preventing Ship-Sourced Polution MARPOL: Five Decades and Whither Now?), Gdańsk 20.04.2023 (http://prawo-morskie.pl/).

Seminar Program

University of Gdańsk, Law and Administration Faculty, Jana Bażyńskiego street 6, Gdańsk, room 2002 and

online - MS Teams

https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_NWY5MWJkYWMtYmU1Ni00OGRjLWE3ODQtMWQwMTAyMGQxNjlm%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%222d9a5a9f-69b7-4940-a1a6-af55f35ba069%22%2c%22Oid%22%3a%22c7c36e68-500b-45ca-a104-6b5cd7098bed%22%7d

9:45-10:00 Welcome and Opening Speeches:

Wojciech Zalewski, Associate Professor, Dean of Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

Dorota Pyć, Associate Professor, Head of the Department of Maritime Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, Head of Roman Law Department, Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

10:00-10:20 Professor Nicholas Sekunda, University of Gdańsk

Why did Caesar prohibit the export of whetstones bought Crete after the Ides of March?

10:20-10:40 Zuzanna Benincasa, Associate Professor, University of Warsaw

Freedom of fishing vs freedom of bird hunting in the legislation of the Roman emperors

10:40-11:00 Lyuba Radulova, Assistant Professor, Sofia University “Sv. Kliment Ohridski”

Notes on the maritime and land importation of goods. The Lex portus Asiae and the lex from Andriake

11:00-11.20 Professor Francisco J. Andrés Santos, University of Valladolid

The gubernator navis as a metaphor of the government of the state in the Roman oratory

11:20-12:00 Discussion/ Coffee Break

12:00-12:20 Professor Anna Tarwacka, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw

Interacting with pirates - self-defence and negotiations

12:20-12:40 Petr Dostalík, PhD, Assistant Professor, Palacký University Olomouc

The legal basis of piracy (maritime robbery) in the Roman concept of furtum

12:40-13:00 Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, University of Gdańsk

Comes Orientis as an officer responsible for the cleaning of river Orontes

13:00-13:20 Bartosz Zalewski, PhD, Assistant Professor, Maria Curie-Sklodowska University, Lublin

Between the freedom of navigation and the protection of maritime territory - the views of Alberico Gentili on the basis of the case described in Hispanicae Advocationis lib. I, cap. 8

13:20-14:00 Discussion

14:00 Closing speech: Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, University of Gdańsk

Post scriptum

Relacja ze spotkania zamieszczona została na stronie głównej WPiA UG: https://prawo.ug.edu.pl/news/113856/relacja-5-miedzynarodowe-seminarium-naukowe-rzymskie-prawo-morskie

Nagranie ze spotkania

https://drive.google.com/drive/folders/1Wg8yZK3ANsW4QJPN2KvUs8z2S0xnaro-?usp=sharing

Studenckie Mistrzostwa Debat Oksfordzkich z Prawa Rzymskiego

Universitas Studiorum Gedanensis

I.XXV.MMXXIII

Prawie czterdziestu studentów I roku Prawa debatowało w dniu 25 stycznia 2023 r. w wydziałowej Sali rozpraw próbując wykazać prawdziwość lub zaprzeczyć tezie: okres prawa poklasycznego(235-565 r. n.e.) to czas upadku kultury prawniczej i zaniku czynników prawotwórczych. Atmosferę na Sali dobrze oddaje fragment sztuki Plauta:

PLAUTUS, Amfitrion

Z obu stron stają armie ogromne:

obie w szyku, gotowe na bój.

Już nasz legion  jest w zwartym szeregu,

a wrogowie trzymają szyk swój.

Z obu stron występują wodzowie,

rozmawiają a wokół aż wrze;

Stanął układ, że ten kto przegra,

odda siebie, swe miasta i wsie.

Z obu stron potem grzmią, huczą trąby,

ziemia dudni, powtarza ich zew.

(tłum. Ewa Skwara)

Mimo oczywistej rywalizacji, widać było piękno i elegancję mów uczestników, ich pierwsze ukształtowanie sztuki życia prawniczego i akademickiego, przyjaźń integrującą grupy studentów. Poszukiwanie słów, terminów prawniczych, dowodów i argumentacji przemawiających zarówno do wyobraźni słuchaczy, jak i ukazujących racje podnoszonych twierdzeń – wszystko to potwierdzało rozległość wiedzy i znajomość sztuki retorycznej studentów.

Teza niełatwa do wykazania – w podręcznikach prawa rzymskiego akcentuje się raczej przewagę okresu klasycznego nad „zbiurokratyzowanym” a nawet „zwulgaryzowanym” okresem prawa późniejszego – okazała się dobrym zaczynem obfitości treści i trafności argumentacji drużyn broniących jej prawdziwości. Ku zaskoczeniu jury – które tworzyli pracownicy Zakładu Prawa Rzymskiego – w większości zwyciężały drużyny propozycji. Brawa jednak dla wszystkich!

Vivant auditores, semper sint in flore! – niech żyją studenci, niech zawsze rozkwitają!

notam facit: Bartosz Szolc-Nartowski, Zakład Prawa Rzymskiego

Szanowni Studenci,

tegoroczne mistrzostwa debat oksfordzkich z prawa rzymskiego odbędą się 25.01.2023 r. o godz. 15:00 w sali 3083.

W szrankach stanie rekordowa ilość drużyn - aż 10, liczących po 4 uczestników.

Debata Oksfordzka

Temat: okres prawa poklasycznego (235r.-565r. n.e.) to czas upadku kultury prawniczej i zaniku czynników prawotwórczych

Miejsce: sala rozpraw WPiA UG

Czas: 25.01.2023 r. godz. 15:00

Drużyny występują naprzemiennie, zaczynając od pierwszej mowy propozycji aż do czwartej mowy opozycji.

W skład każdej drużyny wchodzą po 4 osoby.

1. Wystąpienie pierwsze obejmuje wprowadzenie do debaty i przedstawienie problematyki;
2. Wystąpienie drugie obejmuje argumentację;
3. Wystąpienie trzecie obejmuje kontrargumentację;
4. Wystąpienie czwarte zawiera podsumowanie argumentów.

Wystąpienia trwają po 5 minut. W każdym z wystąpień mogą uczestniczyć wszystkie 4 osoby z danej drużyny.

Drużyna ma również prawo odnieść się do wystąpienia przeciwników za pomocą dwóch pytań lub informacji zgłaszanych poprzez podniesienie ręki (każdy mówca podczas swojej mowy powinien przyjąć dwa pytania lub dwie informacje, o ile takie się pojawią).

Publiczność tworzą studenci, którzy mają prawo do zadawania pytań składających się z krótkiego przedstawienia problemu oraz właściwego pytania (razem 1 min.)

Pytania można zadawać po wystąpieniu trzecim. Głos publiczności daje marszałek debaty.

Debatę oceniają sędziowie. W skład jury wchodzą pracownicy Zakładu Prawa Rzymskiego UG, dwóch reprezentantów studentów pierwszego roku studiów stacjonarnych na kierunku prawo, przedstawiciel ELSA, oraz przedstawiciele zawodów prawniczych.

Uwaga: pomocniczo obowiązują Zasady Debaty Oksfordzkiej Akademickich Mistrzostw Polski Debat Oksfordzkich

Debata nr 1

Propozycja

Remigiusz Sokołowski
Maksymiliana Tokminy
Cezarego Szymańskiego
Oleksandra Strasburhera

Opozycja

Hubert Zawadzki

Filip Pałyga

Łukasz Kempa

Amelia Krużyńska

Debata nr 2

Propozycja

Julia Zakrzewska

Paulina Tubaja

Kamil Małdachowski

Wiktor Jakiel

Opozycja

Antoni Janas

Bartosz Dolewski

Michał Ostaszewski

Weronika Wiatrowska

Debata nr 3

Propozycja

Julian Rusztyn

Artur Sabiniarz

Przemysław Skorzewski

Zuzanna Smyk

Opozycja

Łukasz Janiak

Agata Jarosz

Małgorzata Jankowska

Jakub Jasiński

Debata nr 4

Amelia Orlikowska Propozycja
Julia Runge
Hubert Krzykowski
Łukasz Romaniuk

Marta Kowaliszyn Opozycja

Kacper Lewandowski

Michał Konkel

Magdalen Kulka

Debata nr 5

Propozycja

Julia Szczechowicz

Karolina Thiel

Iga Tartanus

Marta Szczypińska

Opozycja

Magdalena Szymańska

Olga Szachmytowska

Aleksandra Teszner

Maksymilian Tachasiuk

Materiały na dotyczące  poklasycznego okresu prawa rzymskiego:

Filipczak, P., Kosiński, R., (red.), Świat rzymski w IV wieku, Kraków 2015, zwłaszcza ss. 239-252

Kosiński, R., Twardowska, K. (red.), Świat rzymski w V wieku, Kraków 2010, zwłaszcza ss. 209-328

Kupiszewski, H., Prawo rzymskie a współczesność, Bielsko Biała 2013 (2. wydanie) - możliwe jest też korzystanie z wcześniejszej edycji książki

https://www.ibuk.pl/fiszka/208854/prawo-rzymskie-a-wspolczesnosc.html

Wipszycka, E., Źródła normatywne świeckie, [w:] Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. Źródłoznawstwo czasów późnego antyku, (red.) E. Wipszycka, Warszawa 1999, s. 586-617

anglojęzyczne opracowania dostępne online (fragmenty dotyczące późnemu antykowi) https://www.pdfdrive.com/a-legal-history-of-rome-e26712762.html https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/9781444306101.ch25 https://www.academia.edu/4804804/_Law_and_Legal_Culture_in_the_Age_of_Attila_in_Maas_M_ed_Cambridge_Companion_to_the_Age_of_Attila_Cambridge_University_Press_2014_140_55

Zob. też hasło encyklopedyczne

https://www.britannica.com/topic/education/Education-in-the-later-Roman-Empire

Finał Konkursu Prawa Rzymskiego 2023

W dniu 18 stycznia 2023 r. na Wydziale Prawa i Administracji UG odbył się Finał Konkursu z Prawa Rzymskiego.

Konkurs organizowany jest corocznie przez Zakład Prawa Rzymskiego UG we współpracy ze studencką organizacją ELSA.

W finale wzięło udział dziesięciu studentów, którzy otrzymali najwyższe noty podczas pierwszego etapu konkursu. Mieli oni za zadanie udzielić odpowiedzi ustnej na dwa pytania. Osoby, które udzieliły najpełniejszych odpowiedzi awansowały do ścisłego finału.

W ścisłym finale zadaniem studentów było przygotowanie stanowisk i argumentacji na podstawie przekazanych stanów faktycznych.

Jury w składzie dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG, dr Beata Kowalczyk, dr Bartosz Szolc-Nartowski po burzliwych obradach zdecydowało, że laur zwycięzcy przypadnie Panu Jakubowi Jasińskiemu. II miejsce ex aequo otrzymali Pan Hubert Zawadzki oraz Pan Maciej Dzięgiel. Trzecie miejsce otrzymała Pani Julia Szczechowicz.

Finaliści Konkursu:

Jakub Jasiński – I miejsce

Artur Sabiniarz

Mateusz Przybył

Julia Szczechowicz – III miejsce

Adam Dudicz

Maciej Dzięgiel – II miejsce

Hubert Zawadzki – II miejsce

Oleksandr Straburher

Barbara Downar

Aleksandra Model

Wszystkim Państwu gratulujemy!  

I etap

Zadaniem uczestników jest udzielenie odpowiedzi na dwa wylosowane pytania.

Łączny czas na udzielenie odpowiedzi to 4 min.

Do II etapu przechodzi 4 uczestników, którzy otrzymali najwyższą punktację.

1. Wyjaśnij pojęcie ius controversum.
2. Pojęcie reguły prawnej (regula iuris)
3. Restitutio in integrum
4. Prawo rzymskich magistratur (ius honorarium)
5. Pozycja prawna niewolnika w prawie rzymskim
6. Pozycja prawna osób alieni iuris
7. Warunek przy czynności prawnej
8. Treść władzy ojcowskiej (patria potestas)
9. Odwołanie testamentu
10. Dziedziczenie przeciwtestamentowe
11. Rodzaje legatów w prawie rzymskim
12. Interpretacja testamentu
13. Ochrona własności w prawie rzymskim
14. Ogólne zasady dotyczące służebności
15. Służebności osobiste
16. Zastaw w prawie rzymskim
17. Posiadanie cywilne a naturalne
18. Umorzenie zobowiązania
19. Szkoda (damnum) i obowiązek jej naprawienia
20. Kary umowne
21. Zobowiązania dobrej wiary
22. Zobowiązania jak gdyby z kontraktu (quasi ex contracto) i jak gdyby z deliktu (quasi ex delicto)
23. Bezprawne wyrządzenie szkody (lex Aquilia)
24. Zniewaga (iniuria)

II etap

Zadaniem uczestników będzie przedstawienie stanowiska stron i stosownej argumentacji. Każdy z uczestników ma prawo do dwóch wypowiedzi.

1. D. 9,2,52,4

Marcus, Gaius, Witelius, Tytus wraz z przyjaciółmi grali w piłkę. Jeden z nich, próbując ją złapać, potrącił młodego niewolnika. Ten upadł i złamał nogę.

Właściciel tego niewolnika Quintus domaga się na podstawie ustawy akwiliańskiej naprawienia szkody z tego tytułu, pozywając wszystkich grających.

Finalista nr 1

Przygotuj stanowisko i argumentację strony powodowej

Finalista nr 2

Przygotuj stanowisko i argumentację strony pozwanej

2. D. 19,2,19,7

Marcus zajmował się zawodowo przewozem osób statkiem z Ostii do Syrakuz. Koszt przewozu jednej osoby wynosił 50 denarów. Pewnego razy Marcus podjął się przewiezienia Gai wraz z trzema jej niewolnikami. Podczas rejsu okazało się, że Gaia była w zaawansowanej ciąży. Pod wypływem stresu na statku podczas podróży Gaia urodziła dziecko.

Marcus skargą z kontraktu locatio-conductio domaga się zapłaty 50 denarów jako wynagrodzenie za przewiezienie dziecka.

Finalista nr 1

Przygotuj stanowisko i argumentację strony powodowej

Finalista nr 2

Przygotuj stanowisko i argumentację strony pozwanej

Zakład Prawa Rzymskiego, Katedra Prawa Cywilnego WPiA UG ma zaszczyt zaprosić na VI Ogólnopolskie Forum Młodych Romanistów, "Badania romanistyczne i dydaktyka prawa rzymskiego".

Pierwsze spotkanie tego rodzaju odbyło się w Gdańsku 26 listopada 2015 r. (Ogólnopolskie Forum Młodych Romanistów, „Analogie, inspiracje, refleksje czyli o rozterkach współczesnego badacza prawa rzymskiego”; jego pokłosiem była publikacja książki pt. Ius pluribus modis dicitur - prawo rzymskie wciąż żywe, Gdańsk 2016). Tematy kolejnych spotkań to: „Nauka i nauczanie prawa rzymskiego” (21 marca 2017 r.), „Definire necessarium est?  Rzymskie terminy prawne i ich definicje” (13 kwietnia 2018 r.); „Prawnik i wartości w świecie antycznym i współcześnie” (15-16 czerwca 2019 r.); „Autorytet prawnika – wartość utracona?” (30 czerwca 2021 r.; online).

Organizatorzy przewidują zgłoszenie do druku w Czasopiśmie Prawno-Historycznym dwóch najlepszych referatów, wybranych przez komitet naukowy. Zastrzegamy, że ostateczną decyzję o publikacji podejmuje redakcja periodyku po przeprowadzeniu procedur recenzyjnych.

VI OGÓLNOPOLSKIE FORUM MŁODYCH ROMANISTÓW

Badania romanistyczne i dydaktyka prawa rzymskiego

1 lipca 2022 r.

Wydział Prawa i Administracji

UNIWERSYTET GDAŃSKI

Jana Bażyńskiego 6, 80-309 Gdańsk, sala nr 2002

PROGRAM

11.00-11.15 Przywitanie uczestników i otwarcie seminarium  – dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG, kierownik Zakładu Prawa Rzymskiego, Katedra Prawa Cywilnego WPiA UG.

11.15-11 30 – mgr Radosław Miśkiewicz (UW), „Grecki początek historii prawa rzymskiego? O primi inventores Ustawy XII Tablic”.

11.30-11.45 – Dorota Łosko (UWM), „Osobista odpowiedzialność dłużnika za długi jako zabezpieczenie wierzytelności w archaicznym prawie rzymskim”.

11.45-12.00 – dr Piotr Kołodko (UwB), „Kilka uwag o quaestor Ostiensis”.

12.00-12.15 – Wiktoria Saracyn (UW), „Prawne i filologiczne spojrzenie na Gesta Senatus Romani”.

12.15-12.30  – dr Krzysztof Szczygielski (UwB), „Kilka uwag o prawie rzymskim w Armenii”.

12-30-12.45 – Mariusz Dykty (UWM), „Insula jako charakterystyczny rodzaj rzymskiej architektury”.

12.45-13.00 – Kacper Żochowski (UW), „Prawo rzymskie na marginesie. O czytaniu przypisów w XVII-wiecznym paszkwilu"

13.00-13.30 – Dyskusja.

13.30-14.30 – Obiad.

14.30-14.45 – dr Paulina Święcicka (UJ), „Oczarowanie tekstem. Forma tekstu aktu prawnego od starożytności po współczesność”.

14.45-15.00 – dr Karolina Wyrwińska (UJ), „Przymus arbitrażu - ambiwalentna konstrukcja czy odpowiedź na potrzeby i złożoność rzeczywistości?”.

15.00-15.15 – dr Jan Andrzejewski (UAM), „Zamknięty czy otwarty obieg badań historycznych nad prawem prywatnym”.

15.15-15.30 –  dr Piotr Alexandrowicz (Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk), „Nowatorstwo w prawniczych projektach naukowych: przyszłość historii prawa?”.

15.30-15.45  – dr Bartosz Szolc-Nartowski (UG), "Oceny kształtujące – czego jeszcze nie ma w dydaktyce prawa rzymskiego?".

15.45-16.00 – Gość seminarium: dr hab. Michał Wyrwiński (UJ), „Publikowanie w modelu otwartego dostępu: szansa czy zagrożenie? Uwagi w świetle dyrektywy UE w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym”.

16.00-16.30 – Dyskusja

16.30 Zamknięcie seminarium – dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG, Kierownik Zakładu Prawa Rzymskiego, Katedra Prawa Cywilnego WPiA UG