Autor: admin

listopad 531 r., miasto Konstantynopol

Anatoliusz, prześwietny mąż, pełniący funkcję naczelnika jednej z sekcji kancelarii cesarskiej,  wykładający dostojnie i niestrudzenie prawo w mieście Konstantynopolu, godnie wykonujący zawód profesora pracował pod nadzorem kanclerza państwa, byłego ministra sprawiedliwości, najznakomitszego  Tryboniana nad przeprowadzeniem dzieła odnowienia dawnego prawa i zgromadzenia  opinii dawnych jurystów z wielkiej liczby ksiąg. Powierzone mu było zadanie wybrania rzeczy, które przez wszystkich określane są mianem „pierwszych”, szczególnie poświęconych prawu, które dotyczy osób. Anatoliusz zaczął już narzekać na otrzymaną robotę. - "Czy my musimy spełniać kaprysy cesarza Justyniana, cóż on sobie wyobraża, żeby z dwóch tysięcy ksiąg wybrać materiał do pięćdziesięciu? - narzekał - Przecież to nierealne. A co z resztą?"

Anatoliusz zwykł pracować przy otwartych oknach, by wchodzące powietrze otrzeźwiało zmęczony już wytężoną pracą umysł. Pewnego wieczoru, gdy przeglądał dzieła przesławnych i cieszących się niezmiennym autorytetem jurystów Papiniana i Ulpiana, zadął silny wiatr, który rozproszył pergaminy znajdujące się na stole. Część z kart wyleciała nawet na ulicę, co mocno zaniepokoiło prawnika. Zaraz wysłał niewolnika, by ten pozbierał karty i przyniósł je z powrotem. Po ich przejrzeniu okazało się, że zabrakło trzech kart. Traf chciał, że znajdowały się na nich fragmenty, które według Anatoliusza powinny się znaleźć w planowanym dziele.

Wiele lat - a nawet stuleci - później wysłany w tajną misję dyplomatyczną do Turcji przez króla Jana III Sobieskiego Michał Antoni Hacki, wrócił do Polski z plikiem podarowanych mu dokumentów czasem sięgających jeszcze czasów rzymskich cesarzy. Za jego zasługi król mianował go opatem oliwskim. Hacki uwielbiał przechadzać się po pobliskim oliwskim lesie, a szczególnie upodobał sobie spędzanie czasu na ławeczce nad uroczym stawem, miejsce to nazywane było przez miejscowych Ziemią lub Doliną Elfów. Brał ze sobą rozmaite dokumenty, które studiował.

Nikt nie dowiedział się, czego dotyczyły „dokumenty rzymskich cesarzy” podarowane Hackiemu. Najprawdopodobniej zresztą  po prostu zaginęły. Być może, znajdują się gdzieś zakopane lub schowane w pobliżu Doliny Elfów…

W bibliotece Opactwa przechowywana jest tajemnicza mapa z inicjałami MAH, wskazująca na pewne miejsca w lesie oliwskim.

Twoim zadaniem będzie znalezienie tych miejsc. Kto wie, być może tam ukryte zostały teksty zagubione przez Anatoliusza? Jeśli tak, znajdź je i spróbuj je odczytać.

Profesor Władysław Rozwadowski urodził się w Lidzbarku Welskim. Absolwent gimnazjum i liceum ogólnokształcącego w Kwidzynie, studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1952–1956. Doktoryzował się w roku 1962 (temat rozprawy: „Ocena zeznań świadków w prawie rzymskim”); habilitacja w 1969 r. (na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy pt. Przelew wierzytelności w prawie rzymskim, Poznań 1969). Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1981 roku, a stanowisko profesora zwyczajnego w 1993 roku.

Uznany w środowisku międzynarodowym autorytet w dziedzinie prawa rzymskiego, autor kilkudziesięciu tekstów naukowych z zakresu rzymskiego prawa prywatnego oraz prac analizujących wpływ prawa rzymskiego na współczesne prawo prywatne (m.in. dotyczących przelewu wierzytelności, małżeństwa, zastępstwa procesowego, posiadania i własności). Dokonał trzeciego polskiego przekładu "Instytucji Gaiusa" (Gai Institutiones. Instytucje Gaiusa. Tekst i przekład, Poznań 2003). Odbył szereg staży naukowych, w tym 1962 roku uczestniczył w półrocznym seminarium na Uniwersytecie Rzymskim (La Sapienza), u profesora Edoardo Volterry jednego z najwybitniejszych romanistów okresu powojennego.

Wybitny wykładowca i dydaktyk oraz popularyzator nauki i nauczania prawa rzymskiego. Autor podręcznika Prawo rzymskie. Zarys wykładu z wyborem źródeł (Poznań 1992 – wielokrotnie wznawianego) oraz współautor  podręcznikówHistoria prawa (Poznań 1978) i Historia prawa sądowego (Poznań 1992) - z profesorem Bogdanem Lesińskim (1922-2001). Uhonorowany trzykrotnie nagrodą Największego Autorytetu w konkursie Belfer Roku (2008, 2009 i 2010) oraz nagrodą im. Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza dla Nauczyciela Roku Uniwersytetu Gdańskiego (2010). Wykładał też gościnnie w Rzymie, Neapolu, Perugii, Getyndze, Augsburgu, Bayreuth, Kolonii i Greifswaldzie.

Był promotorem ponad 200 prac magisterskich z zakresu prawa rzymskiego i prawa cywilnego, wypromował dziewięciu doktorów, wielokrotnie pełnił funkcję recenzenta w przewodach doktorskich, habilitacyjnych oraz postępowaniach o nadanie tytułu naukowego profesora nauk prawnych.

Zajmował szereg ważnych stanowisk na polskich uczelniach wyższych, m.in wicedyrektor Instytutu Historii Prawa (po 1969 r.), kierownik Katedry Prawa Rzymskiego i Historii Prawa Sądowego (od 1982 r.), a w latach 1990–1993 dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Równocześnie od 1972 r. do stycznia 2011 r. był profesorem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Od roku 1985 pracował też na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, w latach 1996-1999 był jego dziekanem, a do roku 2014 kierował na nim Katedrą Prawa Rzymskiego, Historii Prawa i Doktryn Polityczno-Prawnych. Był też związany zawodowo m.in. z Wyższą Szkołą Menedżerską w Legnicy oraz Wyższą Szkołą Administracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni.

Inicjator Ogólnopolskiego Kolegium Dziekanów Prawa i Administracji, a następnie pierwszy jego przewodniczący. Członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Komitetu Nauk Prawnych PAN oraz Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN.

Przez szereg lat czynnie zaangażowany w działalność związkową. W latach 70. Ubiegłego wieku pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Uczelnianej Rady Związku Nauczycielstwa Polskiego na UAM w Poznaniu, a także był członkiem Prezydium Krajowej Sekcji Nauki przy Zarządzie Głównym ZNP. Za zasługi w działalności związkowej otrzymał Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Był członkiem komisji zakładowej NSZZ „Solidarność” na UAM w Poznaniu jako jedyny przedstawiciel Wydziału Prawa i Administracji  w latach 1980-1981. Radny pierwszej kadencji Sejmiku Województwa Wielkopolskiego (wybrany z list Akcji Wyborczej Solidarność).

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Profesor Władysław Rozwadowski zapisał się w naszej pamięci jako uczciwy Człowiek, wybitny Nauczyciel i Przewodnik wielu pokoleń polskich prawników.

 

 

 

OGÓLNOPOLSKIE FORUM ROMANISTÓW

"Ius et potestas - prawo i władza w starożytnym Rzymie"

28 czerwca 2024 r.

Wydział Prawa i Administracji

UNIWERSYTET GDAŃSKI

Jana Bażyńskiego 6, 80 309 Gdańsk

Audytorium C

 

oraz

 

online MS Teams

https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_MWE2N2U4ZDYtMzI0ZS00NDkwLTliYjQtNWJhYjA2ZjIzODgy%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%222d9a5a9f-69b7-4940-a1a6-af55f35ba069%22%2c%22Oid%22%3a%22c7c36e68-500b-45ca-a104-6b5cd7098bed%22%7d

 

 

11.00 - 11.10 Powitanie uczestników i otwarcie konferencji: dr hab. Marcin Wiszowaty, prof. UG,  Prodziekan WPiA UG - dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG, kierownik Zakładu Prawa Rzymskiego WPiA UG

 

11.10 - 11.30 dr hab. Zuzanna Benincasa, profesor UW

Zawłaszczenie - między własnością a naturalnym posiadaniem

 

11.30 - 11.50 dr hab. Elżbieta Loska, profesor UKSW

Pontyfikowie - prawo i polityka

 

11.50 – 12.10 dr hab. Aldona Rita Jurewicz, Akademia Policji w Szczytnie – dr Konrad Tomasz Tadajczyk, UŁ

Projekt badawczy: Sors, sortitio i leges agrariae. Tabliczka z Ilici jako przyczynek do prac nad tłumaczeniem rzymskich praw dotyczących gruntów rolnych

 

12.10 – 12.30 Dyskusja i przerwa kawowa

 

12.30 – 12.50 dr Paulina Święcicka, UJ

O bezstronności i neutralności rzymskich jurystów późnej republiki i pryncypatu

 

12:50 - 13:10 dr Karolina Wyrwińska, UJ

Godność pontifex maximus w polityce Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta

 

13.10 – 13.30 dr Adam Świętoń, UWM w Olsztynie

Ograniczenia w nabywaniu i zbywaniu majątku przez osoby pełniące funkcje publiczne w prawie rzymskim poklasycznym

 

13:30-13:50 Dyskusja

 

14:00 – 15.00 Lunch

 

15.00 – 15.20 dr Piotr Alexandrowicz, UAM w Poznaniu

Czarny wiek kanonistyki?

 

15:20 – 15.40 dr Krzysztof Szczygielski, UwB

Adam Mickiewicz o prawie i władzy w starożytnym Rzymie

 

15:40 – 16.00 dr Bartosz Szolc-Nartowski, UG

François Hotman i jego krytyka prawodawstwa Justyniana

 

16:00 - 16.20 dr Beata J. Kowalczyk, UG

Urzędnicze instrumenty władzy w starożytnym Rzymie i współcześnie

 

16.20 – 16:40 Dyskusja i przerwa kawowa

 

16:40 – 17.30 Panel Studencki

 

17.30 - 18.00 Dyskusja

 

18.00 Zamknięcie konferencji – dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG, Kierownik Zakładu Prawa Rzymskiego, Katedra Prawa Cywilnego WPiA UG

 

6th International Seminar

„Roman maritime law”

19.04.2024

Department of Roman Law

Chair of Civil Law

Faculty of Law and Administration

University of Gdańsk

 

Paulus libro secundo sententiarum. Lege Rhodia cavetur, ut si levandae navis gratia iactus mercium factus est, omnium contributione sarciatur quod pro omnibus datum est. „Paulus in second book of Sentences. It is provided by the Rhodian Law that where merchandise is thrown overboard for the purpose of lightening a ship, what has been lost for the benefit of all must be made up by the contribution of all.”

Digesta Iustiniani 14.2.1

Department of Roman Law at the University of Gdansk is pleased to invite you to take part in the 6th International Seminar "Roman Maritime Law", devoted to various aspects of Roman law of the sea and of the maritime activity of the Romans. The meeting will be attended by researchers who explored these issues in their research. It is intended to provide an opportunity to discuss issues of relevance to historical and legal research, but important for the present. A seminar is an accompanying event to the XII Ogólnopolska Konferencja Prawa Morskiego "Prawo nowych technologii w gospodarce morskiej" (National Sea Conference - New technologies law in maritime economy), Gdańsk 18.04.2024, (http://prawo-morskie.pl/).

Seminar Program

online - MS Teams

https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_ODYzMTE1YTAtMzMzZC00MzI1LThlZTgtZTI4MTkyNTMzNGY0%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%222d9a5a9f-69b7-4940-a1a6-af55f35ba069%22%2c%22Oid%22%3a%22c7c36e68-500b-45ca-a104-6b5cd7098bed%22%7d

9:45-10:00 Welcome and Opening Speeches:

Małgorzta Balwicka-Szczyrba, Associate Professor, Vice-Dean of  Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

Dorota Pyć, Associate Professor, Head of the Department of Maritime Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, Head of Roman Law Department, Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk

 

10:00-10:25                  Zuzanna Benincasa, Associate Professor, University of Warsaw

What do they have in common swine carried off by wolves and res ex naufragio?

Abstract: I will analyse the text of D. 41.1.44 from the 19th book of Ulpianus' commentary ad edictum.  The Severan jurist refers to Pomponius who analysed the case of pigs carried off by wolves and then saved by the courageous neighbour and his hunting dogs. The controversy reported by the jurist concerned the ownership of the saved pigs. When discussing that case Pomponius referred to three cases as a possible argument in the discussion: a wild animal, the property of which existed only as long as the owner  had control over it, a thing carried off by the wild bird and finally a thing perished in a shipwreck.

 

10:25-10:50                  Peter Candy, Assistant Professor, University of Cambridge

What was the actio oneris aversi?

Abstract:  D.19.2.31 contains a reply to a question of law which is attributed in Justinian’s Digest to the late-Republican jurist P. Alfenus Varus. At the beginning of the text, we are told that several people had delivered grain under contract to a certain Saufeius which was shot into common pile in the hold of his ship; and that after Saufeius had returned grain to one of them the ship went down. The question is asked if the others can proceed against Saufeius in respect of their share of the grain by raising an action for onus aversum. In a previous article, I studied the text for its stylistic qualities, especially its chiastic structure and the inferences about authorship that could be made on that basis. In this paper I intend to investigate further the nature and content of the otherwise unattested actio oneris aversi. To do so I divide the discussion into three parts: (1) Representing the text in light of my conclusions about authorship; (2) Additional considerations about the logical and rhetorical structure of the responsum; and (3) Investigation of the nature and content of the actio oneris aversi by comparison with the commission of the English tort of conversion in so-called ‘Wheat cases’. My conclusion is that the action lay for ‘conversion’ of a cargo, possessing similar features to an action for conversion in the common law.

 

10:50-11:15                  Łukasz Marzec, Assistant Professor, Jagiellonian University

When courts were fighting for jurisdiction: a case of the English Court of Admiralty

Abstract: Court of Admiralty, a significant element of the English judicial system operated mostly outside the sphere of common law. Many judges were doctors of civil law and had no closer contact with common law jurisdiction. To some extent Roman law was a base for deciding maritime cases. It offered quick and effective procedure, suitable to fit mercantile cases. In a complicated political situation in 17th century, common law court blocked decisions of the Court of Admiralty, trying to take the jurisdiction over. The fierce battle between courts was a result of different political directions, but at the same time, the desire to decide lucrative commercial maritime cases.

 

11:15-12:00                  Discussion/ Coffee Break

 

12:00-12.25                 Lyuba Radulova, Assistant Professor, Sofia University “Sv. Kliment  Ohridski”

Greek and Roman customs declarations? Observations on the difference in the professio procedures

 

Abstract: The paper’s starting point is an important study by Pascal Arnaud, dedicated to some passages of Lex portus Asiae. On the basis on some philological considerations he proposes new integrations to the text which induce him to propose an interesting hypothesis about a possible difference in the Greek and Roman customs declaration procedures. The aim of the present study is to reexamine the sources in order to check if it is really possible to distinguish a homogeneous Greek practice from a homogeneous Roman one or it would be better to consider the idea of the coexistence of different local practices some of which continued to exist also under the Roman domination.

 

12:25-12:50               Anna Tarwacka, Professor, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Maritime risks in loans for use

Abstract: The loan for use or commodatum was a contract in which the commodatary was given a thing to use for free for a certain period of time. The aim of this paper is to examine the sources relating to maritime risks in such contracts, the limits of the commodatary's responsibility and the possible ways of avoiding the risk by limiting the scope of the commodatary's use of the thing.

 

12:50-13:15          Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, University of Gdańsk
‘Mare Tharsium’ and the Dating of the Notitia Dignitatum

Abstract: All the surviving versions of the Notitia Dignitatum usually dated around 400 CE are copies of the Codex Spirensis, an illuminated Carolingian copy of the late antique original. In the manuscripts copied from the Spirensis between 1426/7 – 1550/51, the information concerning particular dignitaries is in most cases preceded with sheets depicting their insignia and some of them possess the depictions of marine areas. The paper analyzes the importance of those representation regarding the disputable question of the dating of the list, which in the light of recent studies could have been prepared much later than is usually accepted.

 

13:15-14:00 Discussion

14:00 Closing speech: Jacek Wiewiorowski, Associate Professor, University of Gdańsk

 

 

Tradycje rzymskiego prawa administracyjnego

wykład - ASP1 - 1 semestr (Administracja LIC-3 DZIENNE) - wykład do wyboru (WdW): 15 godzin

Rok akademicki 2023/2024

Terminy: 08.11.2023, 15.11.2023, 22.11.2023, 29.11.2023; 06.12.2023, ,13.12.2023, , 10.01.2024

godziny 17.00-19.00

online MS Teams:

https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_NzU2MGMzYjgtY2VjMi00M2Y1LThiZjItZjQ2NGEzZTYwNjc2%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%222d9a5a9f-69b7-4940-a1a6-af55f35ba069%22%2c%22Oid%22%3a%22c7c36e68-500b-45ca-a104-6b5cd7098bed%22%7d

oraz 16.01.2024 (godz. 15.15-17.00 - forma hybrydowa, sala 2026)

 

Zaliczenie

forma ustna - składa sie z zadania polegającego na sprawdzeniu umiejętności analizy jednego tekstu źródłowego oraz dwóch pytań opisowych dotyczących rzymskiej administracji

Termin - dane na portalu studenta

 

Treści programowe

• Organizacja państwa rzymskiego w epoce królewskiej i republikańskiej
• Organizacji państwa rzymskiego w epoce cesarstwa (pryncypat i dominat)
• Zasady zarządu państwem rzymskim w okresie królestwa, republiki i cesarstwa (pryncypat i dominat)
• Natura i pochodzenie pojęć związanych ze współczesnym prawem administracyjnym, wywodzące się lub nawiązujące do rzymskiej tradycji prawnej
• Wnioski wypływające z ewolucji ustroju starożytnego Rzymu dla współczesnego prawoznawstwa

 

Po zaliczeniu przedmiotu student powinien wykazać się znajomością ewolucji organizacji państwa rzymskiego w epoce królewskiej, republikańskiej i cesarstwa doby pryncypatu i dominatu oraz zasad zarządu państwem rzymskim w tych okresach. Wskazany zakres wiedzy o powinien dać studentowi umiejętność zrozumienia natury i pochodzenia pojęć związanych ze współczesnym prawem administracyjnym, wywodzących się lub nawiązujących do rzymskiej tradycji prawnej oraz wniosków wypływających z ewolucji ustroju Rzymu dla współczesnej organizacji państwa i działalności administracji publicznej. W wykładzie uwzględnione są również ustalenia psychologii ewolucyjnej, wskazujące na ponadczasowy i uniwersalny charakterze części rozwiązań wypracowanych w prawie rzymskim, a także dotyczącym administracji państwa rzymskiego. W efekcie student uzyskać ma świadomość konieczności sięgania w toku dalszych studiów uwzględniania w pracy zawodowej osiągnięć innych nauk humanistycznych i społecznych oraz przyrodoznawstwa, a zwłaszcza ustaleń psychologów ewolucyjnych.

 

Literatura

Literatura podstawowa (wybór - prace dostępne w j. polskim):

Zabłocki, J, Tarwacka, A., Publiczne prawo rzymskie, Warszawa 2011

Sitek, B., Krajewski, P. (red.), Rzymskie prawo publiczne, Olsztyn 2004

Palmirski, T., Publiczne prawo rzymskie. Zarys wykładu. Skrypt dla studentów prawa i administracji, Kraków 2006

Debiński, A., Misztal-Konecka, J., Wójcik, M., Prawo rzymskie publiczne, Warszawa 2010

Jurewicz, A., Sajkowski, R., Sitek, B., Szczerbowski, J., Świętoń, A., Rzymskie prawo publiczne – wybrane zagadnienia, Olsztyn 2011

Wyrwińska, K., Civis romanus sum. Rzymskie prawo publiczne. Wybrane zagadnienia, Kraków 2016

 

Fragmenty:

Baszkiewicz, J., Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2002

Koranyi, K., Powszechna Historia Państwa i Prawa, t. I, Warszawa 1961; t. II, (Średniowiecze. Część 1), Warszawa 1963

Litewski, W., Podstawowe wartości prawa rzymskiego, Kraków 2001 https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/243365/litewski_podstawowe_wartosci_prawa_rzymskiego_2001.pdf

Sczaniecki, M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2003 (9. wyd.)

Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu (t. III, Warszawa 1999 oraz praca zbiorowa pod red. E. Wipszyckiej, wyd. drugie, zmienione, t. I/II, Warszawa 2001)

 

Fragmenty (podręczniki prawa rzymskiego prywatnego - wybór; prace dostępne w j. polskim):

Dajczak, W., Giaro, T., Longchamps de Bérier, F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2018 (3. wydanie)

Kolańczyk, K., Prawo rzymskie, Warszawa 2021 (6. wydanie)

Rozwadowski, W., Prawo rzymskie. Zarys wykładu z wyborem źródeł, Poznań 1992

Wołodkiewicz, W., Zabłocka, M., Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2023 (7. wydanie)

 

Słowniki i opracowania encyklopedyczne (prace dostępne w j. polskim):

Wielka encyklopedia prawa. T. 1, Prawa świata antycznego, red. nacz. B. Hołyst; red. nauk. tomu I B. Sitek, W. Wołodkiewicz, Warszawa 2014

Encyklopedia kultury bizantyńskiej, pod. red. naukową O. Jurewicza, Warszawa 2002

Litewski, W., Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998

Słownik cesarzy rzymskich, (red. naukowy) J. Prostko-Prostyński, Poznań 2001

Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, pod. red. W. Wołodkiewicza, Warszawa 1986

 

Literatura dodatkowa (wybór - prace dostępne w j. polskim)

Alföldy, G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, [tłum.] A. Gierlińska, Poznań 1998

Baynes, N.H, Moss H.St.L.B., (opracowanie), Bizancjum. Wstęp do cywilizacji wschodniorzymskiej, [tłum.] E. Zwolski, Warszawa 1964

Cameron, Av., Późne cesarstwo rzymskie, [tłum.] M. Kwiecień, Warszawa b.d.wyd.

Christ, K., Historia cesarstwa rzymskiego. Od Augusta do Konstantyna, [tłum.] A. Gierlińska, Poznań-Gniezno 2016

Crawford, M., Rzym w okresie republiki, [tłum.] J. Rohiziński, Warszawa 2004

Dębiński, A., Administracja w starożytnym państwie rzymskim, [w:] Encyklopedia prawa administracyjnego, (red.) M. Domagała, A. Haładyj, S. Wrzosek, Warszawa 2010, s. 1–10

Świat rzymski w IV wieku. Praca zbiorowa pod redakcją Pawła Filipczaka i Rafała Kosińskiego, Kraków 2015 (fragmenty)

Człowiek Rzymu, pod. red. A. Giardina, [tłum.] P. Bravo, Warszawa 1997

Giaro, T., Czy Rzymianie byli ludem prawa? Problemy porównań diachronicznych, [w:] J. Przygodzki, M. J. Ptak (red.), Społeczeństwo a władza. Ustrój, prawo, idee, Wrocław 2010, s. 115–129

Giaro, T., Prawo administracyjne w starożytnym Rzymie?, [w:] Prawo administracyjne wobec współczesnych wyzwań. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Markowi Wierzbowskiemu, (red.) J. Jagielski, D. Kijowski, M. Grzywacz, Warszawa 2018, s. 1-14 https://images.iformat.pl/C891CE58EB/4FAC363B-4CFC-491D-9D1A-F6BD4315AE75.pdf

Heather, P., Upadek Cesarstwa Rzymskiego, [tłum.] J. Szczepański, Poznań 2006

Jaczynowska, M., Pawlak, M., Starożytny Rzym, Warszawa 2011 (drugie wydanie)

Kamińska, R., Ochrona dróg i rzek publicznych w prawie rzymskim okresu Republiki i Pryncypatu, Warszawa 2010

Kamińska, R., W trosce o miasto. "Cura urbis" w Rzymie okresu Republiki i Pryncypatu, Warszawa 2015

Kłodziński, K., Sekretarze ab epistulis i a libellis w kancelarii cesarzy od Augusta do Hadriana. Studium historyczno-prawne, Toruń 2011

Kłodziński, K., „Officium a rationibus”. Studium z dziejów administracji rzymskiej w okresie pryncypatu, Toruń 2017 https://play.google.com/books/reader?id=XLpADwAAQBAJ&printsec=frontcover&output=reader&hl=pl&pg=GBS.PA1

Kunderewicz, C. Ochrona zabytków architektury antycznej w Kodeksie Teodozjańskim, "Archeologia" 17 (1966), s. 80–87

Kunderewicz, C., Prawo budowlane starożytnego Rzymu (I), „Czasopismo Prawno- -Historyczne” 29.2 (1977), s. 91-115

Kunderewicz, C., Prawo budowlane starożytnego Rzymu (II), „Czasopismo Prawno- -Historyczne” 31.1 (1979), s. s. 53–74

Kunderewicz, C., Ochrona środowiska naturalnego w prawie rzymskim,  „Czasopismo Prawno- -Historyczne” 33.2 (1981), s. 1–10

Kunderewicz, C., Studia z rzymskiego prawa administracyjnego, Łódz 1991

Konstantynopol Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesno bizantyjskim, 
pod red. M. J. Leszki oraz T. Wolińskiej, Warszawa 2011

Longschamps de Beriér, F., Instytucje rzymskiego prawa administracyjnego?, [w:] Nowe problem badawcze w teorii prawa administracyjnego, red. J. Boć – A. Chajbowicz, Wrocław 2009, s. 103-111 https://www.researchgate.net/publication/344253136_Instytucje_rzymskiego_prawa_administracyjnego

Morawiecki, L., Władza charyzmatyczna w Rzymie u schyłku Republiki 44-27 p.n.e., Rzeszów 1989

Świat Bizancjum. Tom 1. Cesarstwo wschodniorzymskie 330-641, praca zbiorowa pod redakcją C. Morrisson, [tłum zbiorowe] Kraków 2007

Olszaniec, S., Prefektura praetorio Italii, Illyrikum i Afryki (312-425 n.e.), Toruń 2014

Prostko-Prostyński, J., Roma – solium imperii. Elekcja, koronacja i uznanie cesarza w Rzymie w IV-VIII wieku, Poznań 2014

Radwanowicz-Wanczewska, J., Początki przymusu administracyjnego w prawie rzymskim i praktyce rzymskiej administracji, „Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka” 41.4 (2015), s. 80-121

Ruciński, S., Praefectus urbi. Strażnik porządku publicznego w Rzymie, Poznań 2008

Ruciński, S., Praefecti praetorio. Dowódcy gwardii pretoriańskiej od 2 roku przed Chr. do 282 roku po Chr., Bydgoszcz 2013

Sawicki, P., Służby skarbowe w Starożytnym Rzymie w okresie Dominatu, Białystok 2018 (niepubl. praca doktorska: https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7289/1/P_Sawicki_Sluzby_skarbowe_w_Starozytnym_Rzymie_w_okresie_Dominatu.pdf)

Syme, R., Rzymska rewolucja, [tłum.] A. Baziór, Poznań 2010

Świętoń, A., Próby ograniczenia korupcji urzędniczej w późnym cesarstwie rzymskim na przykładzie 'suffragium'. Przegląd konstytucji zachowanych w 'Codex Theodosianus', [w:] Interes prywatny a interes publiczny w prawie rzymskim, pod red. C. L. Guillamon, B. Sitka, K. Naumowicz, K. Zaworskiej, Olsztyn 2012, s. 183-198

Świętoń, A., Próby regulacji mobilności społecznej w późnym Cesarstwie rzymskim na przykładzie 'corporati obnoxii' i ich 'dominium', "Studia Prawno-Ekonomiczne" 91.1 (2014), s. 165-177 https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-8de7719f-5ef6-4fd7-bc1b-628719cc49bd/c/Proby_regulacji_mobilnosci_spolecznej_w_poznym_Cesarstwie_Rzymskim....pdf

Tarwacka, A., Prawne aspekty urzędu cenzora w starożytnym Rzymie, Warszawa 2012 https://www.academia.edu/2564215/Prawne_aspekty_urz%C4%99du_cenzora_w_staro%C5%BCytnym_Rzymie_Legal_Aspects_of_the_Office_of_Censor_in_Ancient_Rome_Warszawa_2012

Urbaniec, A., Administracja cywilna i wojskowa bizantyńskiej prafektury 'praetorio' Afryki w latach 533-698, Kraków 2023

Veyne, P., Imperium grecko-rzymskie, [tłum.] P. Domański,Kęty 2008

Wells, C., Cesarstwo rzymskie, [tłum.] T. Duliński, Warszawa, b.d.w.

Wiewiorowski, J., Stanowisko prawne rzymskich dowódców wojsk prowincjonalnych - 'duces' w prowincjach 'Scythia Minor' i 'Moesia Secunda', Poznań 2007

Wiewiorowski, J.,  Administracja cywilna późnorzymskiej diecezji Tracji za Justyniana Wielkiego (527-565), "Przegląd Nauk Historycznych" 9.2 (2010), s. 21-43 https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Nauk_Historycznych/Przeglad_Nauk_Historycznych-r2010-t9-n2/Przeglad_Nauk_Historycznych-r2010-t9-n2-s21-44/Przeglad_Nauk_Historycznych-r2010-t9-n2-s21-44.pdf

Wiewiorowski, J, Organizacja cesarstwa rzymskiego w V stuleciu: cesarz – armia – prawo, w: Świat rzymski w V wieku. Praca zbiorowa pod redakcją Rafała Kosińskiego i Kamilli Twardowskiej, Kraków 2010, s. 211-275 https://www.academia.edu/28719223/Organizacja_cesarstwa_rzymskiego_w_V_stuleciu_in_%C5%9Awiat_rzymski_w_V_wieku_Praca_zbiorowa_pod_redakcj%C4%85_Rafa%C5%82a_Kosi%C5%84skiego_i_Kamilli_Twardowskiej_Krak%C3%B3w_2010_s_211_275_draft_version_

Wiewiorowski, J., Sądownictwo późnorzymskich wikariuszy diecezji, Poznań 2012 https://www.academia.edu/5926301/S%C4%85downictwo_p%C3%B3%C5%BAnorzymskich_wikariuszy_diecezji

Witczak, D., Geneza pożarnictwa oraz regulacje prawne w zakresie ochrony przeciwpożarowej w starożytnym Rzymie, "Zeszyty Naukowe SGSP" 69.1 (2019), s. 155-166 http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-2c4937cf-1f47-4290-99d2-8bd30d713c81/c/Witczak_ZN_SGSP-69-WK_C5_81AD.pdf

Ziółkowski, A., Historia Rzymu, Poznań 2004

 

Psychologia ewolucyjna (wybór - prace ogólne i poruszające zagadnienia publicznoprawne, dostępne w j. polskim)

Buss, D. M., Psychologia ewolucyjna, [tłum.] M. Orski, Gdańsk 2001

Dunbar, R., Religijni. Jak ewolucja wierzeń wpływa na historię i kulturę człowieka, [tłum.] K. Kalinowski, Kraków 2023

Fukuyama, F. Historia ładu politycznego. Od czasów przedludzkich do rewolucji francuskiej, [tłum.] N. Radomski, Poznań 2012

Haidt, J., Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka?, [tłum.] A. Nowak-Młynikowska, Sopot 2014

Harper, K., Los Rzymu. Klimat, choroby i koniec imperium, [tłum.] G. Smółka, Oświęcim 2021

Haidt, J., Lukianoff, G. Rozpieszczony umysł. Jak dobre intencje i złe idee skazują pokolenia na porażkę, [tłum.] F. Filipowski, Poznań 2023

Łastowski, K., Socjobiologiczne ujęcie natury ludzkiej. Między nauka a antropologią filozoficzną, "Poznańskie  Studia  z  Filozofii  Humanistyki" 8.21 (2009), s.  105-120 https://www.researchgate.net/publication/317881160_Socjobiologiczne_ujecie_natury_ludzkiej_Miedzy_nauka_a_antropologia_filozoficzna

Mościskier, A., Spór o naturę ludzką. Socjologia czy socjobiologia?, Warszawa 1998

Nocoń, J., Interpretacja funkcji w socjobiologicznych koncepcjach polityki, "Teoria
polityki" 4 (2020), s. 183–195
doi: 10.4467/25440845TP.19.023.11789
www.ejournals.eu/teoria_polityki

Pawłowski, B. (red.), Biologia atrakcyjności człowieka, Warszawa 2009

Pawłowski B. (w rozmowie z T. Ulanowskim), Nagi umysł. Dlaczego jesteśmy, jacy jesteśmy. Ludzka natura bez złudzeń, Warszawa [2016]

Pawłowski, B,. Danel, D., Psychologia ewolucyjna – nauka o adaptacji i ewolucyjnej inercji ludzkiego umysłu, "Kosmos" 58 (2009), s. 573-583 http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2009/573.pdf

Pinker, S., Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, [tłum.] A. Nowak, Gdańsk 2005

Polcyn-Radomska,A.,  Fenomen powodzenia u kobiet mężczyzn w mundurach, "Fides et ratio" 2(13)2013, s. 133-143 http://www.stowarzyszeniefidesetratio.pl/Presentations0/10Polcyna2013.pdf

Polowczyk, J, Witczak, H., Błaszak, M. (red.), Podejście ewolucyjne w naukach społecznych, Warszawa 2018 [fragmentarycznie istotna].

de Waal, F., Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność, [tłum.] B. Brożek i
M. Furman, Kraków 2013

de Waal, F., Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych,
[tłum.] K. Kornas, Kraków 2014

de Waal, F., Jak się różnimy. Gender oczami prymatologa, [tłum.] M. Golachowski, Kraków 2023

Wiewiorowski, J., Porywanie kobiet jako zjawisko społeczne w późnym antyku. Moralność a prawo, w: Homo, qui sentit. Ból i przyjemność w średniowiecznej kulturze Wschodu i Zachodu, pod. redakcją J. Banaszkiewicza i K. Ilskiego, Poznań 2013, s. 197-219

https://www.academia.edu/5850733/Porywanie_kobiet_jako_zjawisko_spo%C5%82eczne_w_p%C3%B3%C5%BAnym_antyku_Moralno%C5%9B%C4%87_i_prawo_Draft_version_

Wiewiorowski, J., Konstytucyjne (i pozakonstytucyjne) przesłanki zakazu retroaktywności prawa, [w:] Konstytucjonalizm polski: refleksje z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin i 45-lecia pracy naukowej profesora Andrzeja Szmyta, (ed.) A. Gajda ( [i in.] ), Gdańsk 2020, s. 441-453

Wiewiorowski, J., Reguły prawa rzymskiego a aktualne polskie problemy ustrojowe, "Czas Kultury" 207.4 (2020), s. 51-57 https://czaskultury.pl/wp-content/uploads/2021/03/JWiewiorowski_RegulyPrawaRzymskiegoAAktualnePolskieProblemyUstrojowe_CzasKultury_4_2020.pdf

Załuski, W., Ewolucyjna filozofia prawa, Warszawa 2009

 

Materiały dodatkowe

Teksty źródłowe (przesłane indywidualnie słuchaczom za pośrednictwem poczty elektronicznej UG do końca listopada 2023)

 

Prezentacje 

I Administracja - przedmiot wykładu

II Administracja - Królestwo

III Administracja - Republika 1

IV Administracja - Republika 2

V Administracja - Pryncypat 1

VI Administracja - Pryncypat 2

VII Administracja - Dominat 1

VIII Administracja - Dominat 2

 

VII OGÓLNOPOLSKIE FORUM MŁODYCH ROMANISTÓW

(…) iuris consulti, quorum summus circa verborum proprietatem labor est

 (Quint,. Inst. 5, 14, 34) — język prawa i język prawników w Rzymie starożytnym

30 czerwca 2023 r.

Wydział Prawa i Administracji

UNIWERSYTET GDAŃSKI

Budynek WPiA UG, ul. Jana Bażyńskiego 6, 80 309 Gdańsk

Sala nr 2014

Przewidywany czas na jedno wystąpienie merytoryczne - 20 minut. Po każdym z wystąpień przewidziany jest czas na dyskusję.

 

11:00 Otwarcie obrad – dr. hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG

dr Jan Andrzejewski (UAM) - Audytorium historyka prawa (romanisty i nie tylko)

dr Paulina Święcicka (UJ) – Argument z języka powszechnego w interpretacji prawniczej – geneza i ewolucja

dr Karolina Wyrwińska (UJ) - Omnis definitio in iure civili periculosa est? Uwagi na marginesie pojęcia przedsiębiorcy

dr Beata Kowalczyk (UG) - Wybrane gatunki tekstów komunikujących prawo w prawie rzymskim i ich prewencyjny charakter

dr Bartosz Szolc-Nartowski (UG) – (…) magis ab usu dicendi remota, qualia sunt iurisconsultorum (Quint., Inst., 11, 2, 41) – język prawniczy jako odmiana języka naturalnego

dr hab. Michał Wyrwiński (UJ) - Publikacje naukowe w tzw. otwartym dostępie - przejściowa "moda" czy etap w rozwoju dostępu do wiedzy?

 

14:00 - 15:00 lunch

 

15:00 Wystąpienia studentów

Hubert Zawadzki (UG) – Utrata posiadania przez pozwanego skargą windykacyjną – rozwiązania rzymskie i współczesne

Mikołaj Pietrowski (USz) - Stefan Bobczew - pandektystyka po bułgarsku

Milena Kruszewska (UG) – invicem se circumscribere (Paulus, D. 19, 22, 3) – prawne granice negocjacji stron kontraktów emptio venditio i locatio conductio

 

Zamknięcie obrad – dr. hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG

 

 

VII OGÓLNOPOLSKIE FORUM MŁODYCH ROMANISTÓW

 

(…) iuris consulti, quorum summus circa verborum proprietatem labor est

 (Quint. inst. 5, 14, 34) — język prawa i język prawników w Rzymie starożytnym

30 czerwca 2023 r.

Wydział Prawa i Administracji

UNIWERSYTET GDAŃSKI

 

Zakład Prawa Rzymskiego, Katedra Prawa Cywilnego WPiA UG ma zaszczyt zaprosić Państwa na VII Ogólnopolskie Forum Młodych Romanistów.

Pierwsze spotkanie tego rodzaju odbyło się w Gdańsku 26 listopada 2015 r. pod nazwą Ogólnopolskie Forum Młodych Romanistów - „Analogie, inspiracje, refleksje czyli o rozterkach współczesnego badacza prawa rzymskiego” (jego pokłosiem była publikacja książki pt. Ius pluribus modis dicitur - prawo rzymskie wciąż żywe, Gdańsk 2016). Tematy kolejnych spotkań to: „Nauka i nauczanie prawa rzymskiego” (21 marca 2017 r.), „Definire necessarium est?  Rzymskie terminy prawne i ich definicje” (13 kwietnia 2018 r.); „Prawnik i wartości w świecie antycznym i współcześnie” (15-16 czerwca 2019 r.); „Autorytet prawnika – wartość utracona?” (30 czerwca 2021 r.; online); „Koniec historii prawa? – perspektywy współczesnych doświadczeń prawnych” (30 czerwca 2022 r.).

 

Zapraszamy na konferencję młodych badaczy prawa rzymskiego - to jest nieposiadających statusu samodzielnego pracownika naukowego - z krajowych ośrodków naukowych. Konferencja ma na celu umożliwienie uczestnikom prezentację zakresu i kierunków prowadzonych przez nich badań, wymianę poglądów w ramach środowiska naukowego, a także dyskusję na temat spodziewanych rezultatów i stosowanych metod badawczych. Uczestnicy w swoich referatach mogą odnieść się  do zagadnień związanych z tematem spotkania. Można jednak prezentować tematykę aktualnie prowadzonych badań. Wystąpienia mogą być również okazją do przedyskutowania tematów, które badacze zgłosili jako referaty w trakcie planowanych w bieżącym roku innych konferencji romanistycznych.

Komitet naukowy i organizacyjny

dr hab. Jacek Wiewiorowski, prof. UG

dr Beata J. Kowalczyk

dr Bartosz Szolc-Nartowski

 

Zgłaszanie wystąpień

1. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa w konferencji i nadsyłanie tematów wystąpień z abstraktami i listą pięciu słów kluczowych (keywords) do dnia 31 maja 2023 r., wysyłając informację na adres: bartosz.szolc-nartowski@prawo.ug.edu.pl. Organizatorzy zastrzegają prawo wyboru wystąpień.
2. Przewidywany czas na jedno wystąpienie - 20 minut. Po każdym z wystąpień przewidziany jest czas na dyskusję.
3. Szczegółowy plan konferencji zostanie ustalony i podany na stronie internetowej http://www.praworzymskie.ug.edu.pl/ do dnia 20 czerwca 2023 r.
4. Organizatorzy przewidują zgłoszenie do druku w Czasopiśmie Prawno-Historycznym dwóch najlepszych referatów, wybranych przez komitet naukowy. Zastrzegamy, że ostateczną decyzję o publikacji podejmuje redakcja periodyku po przeprowadzeniu procedur recenzyjnych.

 

Organizatorzy nie przewidują opłaty konferencyjnej. Dla uczestników przewidziana jest nieodpłatna możliwość noclegu (ilość miejsc jest niestety ograniczona). Na zakończenie spotkania przewidziany jest posiłek.

Informacje na temat konferencji publikowane będą na stronie Zakład Prawa Rzymskiego, Katedra Prawa CywilnegoWPiA UG: http://www.praworzymskie.ug.edu.pl/