Przestępczość z punktu widzenie psychologii ewolucyjnej (seminarium)
W związku z dyskusją podczas jednego z ostatnich spotkań, załączam wybór tekstów poświęconych kontrowersyjnym eksperymentom (Migram i Zimbardo) oraz wątpliwościom wokół innych eksperymentów psychologicznych:
https://www.facebook.com/watch/?v=1914333642173055
https://www.youtube.com/watch?v=vhFst_XGQYs
https://jpr.winchesteruniversitypress.org/articles/10.21039/jpr.3.1.45/galley/71/download/
https://www.apa.org/pubs/journals/releases/amp-64-1-32.pdf
https://www.apa.org/pubs/journals/releases/amp-64-1-1.pdf
https://wyborcza.pl/1,75400,19674257,tajest-panie-wladzo-robi-sie.html
https://wyborcza.pl/7,75400,23632488,zimbardo-sfalszowal-swoj-slynny-eksperyment-wiezienny.html
https://www.kul.pl/files/1024/Roczniki_Psychologiczne/2015/1/Budzicz_PL.pdf
https://wyborcza.pl/1,75400,18705157,psychologia-badania-nie-do-powtorzenia.html
https://woblink.com/ebook/posluszni-do-b-olu-tomasz-grzyb-dariusz-doli-nski-31237u Stale zachęcam do wzięcia udziału w imprezie "Dni mózgu w Trójmieście" on-line 15-21.03.2021 https://dnimozgu.ug.edu.pl/ Program zawiera wykłady i spotkania, które dadzą Państwu wgląd w zagadnienia, z którymi z pewnością spotkacie się w ramach opracowywania prac licencjackich i magisterskich. Serdecznie zapraszamy do udziału - korzystajmy z szansy stworzonej dzięki wersji on-line!
Przestępczość z punktu widzenie psychologii ewolucyjnej (proseminarium) – dr hab. Jacek Wiewiorowski, profesor uczelni (2. zajęcia).
Bibliografia (przykłady - układ alfabetyczny według nazwiska autora - podawać daty dostępu do stron internetowych; skrót: et al. - et alii [tj. i inni, stosowany kiedy jest więcej autorów/wydawców niż 3. osoby)
Monografie/Podręczniki/Prace zbiorowe
Barkow J. H. 2006, (ed.), Missing the Revolution: Darwinism for Social Scientists, Oxford. Dutton D. 2009, The Art Instinct: Beauty, Pleasure and Human Evolution, Oxford.
Gage J. 1993, Color and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction, London.
Rozdziały w pracach zbiorowych
Betzig L. 1991, History, [w:] M. Maxwell (ed.), The Sociobiological Imagination, Albany s. 131–140.
Haselton M. G., Nettle D., Murray D. R. 2015, The Evolution of Cognitive Bias, [w:] D. M. Buss, (ed.), The Handbook of Evolutionary Psychology. 2nd Edition, Hoboken, vol. 2, s. 968-987.
Nadal M, Gomez-Puerto G. 2014, Evolutionary approaches to art and aesthetics, [w:] P. P. L. Tinio, J. K. Smith (eds.), The Cambridge Handbook of the Psychology of Aestethics and the Arts, Cambridge, s. 167-194.
Robertson D. 2009, Evolution, culture, and human mind, [w:] M. Schaller et al. (eds.), Evolution, Culture, and the Human Mind, New York - London, s. 167-184.
Artykuły
Elliot A. J. 2015, Color and psychological functioning: a review of theoretical and empirical work. "Frontiers in Psychology" 6.368. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00368 (31.12.2020).
Gâştescu P. 2009, The Danube Delta Biosphere Reserve. Geography, Biodiversity, Protection, Management. "Revue Roumaine de Géographie/Romanian Journal of Geography" 53. 2, s. 139–152.
Jonauskaite D. et al. 2020, Universal Patterns in Color-Emotion Associations Are Further Shaped by Linguistic and Geographic Proximity. "Psychological Science" 31.10, s. 1245-1260. https://doi.org/10.1177/0956797620948810 (31.12.2020).
Kiss B. J. et al. 2016, Recent data on the Danube Delta (Romania) avifauna from the 2014 and 2015 summer seasons. "Acrocephalus" 37.168-169, s. 85–92. DOI: https://doi.org/10.1515/acro-2016-0006 (31.12.2020).
Hasła internetowe (z nazwiskiem autora)
Oleksiak W. 2015, 6 Misconceptions About Poland. Culture.pl. https://culture.pl/en/article/6-misconceptions-about-poland (27.02.2020).
Osobno strony internetowe anonimowe
Danube Delta, https://www.rspb.org.uk/our-work/our-positions-and-casework/casework/cases/danube-delta/ (31.12.2020).
Inne (przykład materiału filmowego)
Illuta G. 2019, The Danube Delta and Dobruja Birds, https://www.youtube.com/watch?v=8RI_CGcdLdI (31.12.2020).
Przestępczość z punktu widzenie psychologii ewolucyjnej (proseminarium) – dr hab. Jacek Wiewiorowski, profesor uczelni (prace w j. polskim oraz kilka w j. angielskim – 1. zajęcia)
1. Prace do analizy wstępnej:
Hołyst B. 2010, Przestępczość z perspektywy psychologii ewolucyjnej, "Prokuratura i Prawo" 1-2, s. 62-88, https://pk.gov.pl/wp-content/uploads/2013/12/54af819201a020f0c87d4099a9e9412a.doc (dostęp: 10.03.2021).
Pawłowski B,. Danel D. 2009, Psychologia ewolucyjna – nauka o adaptacji i ewolucyjnej inercji ludzkiego umysłu, "Kosmos" 58, s. 573-583, http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2009/573.pdf 2 (dostęp: 10.03.2021).
Inne prace ogólne (dotyczące wprost kryminologii - wybór)
Buss D. M. 2012, The Evolutionary Psychology of Crime, "Journal of Theoretical and Philosophical criminology Commentary". Special edition, 1.1., s. 90-98 https://labs.la.utexas.edu/buss/files/2015/09/Evolutionary-psychology-and-crime.pdf (dostęp: 10.03.2021).
Figueredo A. J., Gladden P. R., Hohman Z. 2012, The Evolutionary Psychology of Criminal Behavior, [w:] S. C. Roberts (ed.), Applied Evolutionary Psychology, Oxford, s. 201–221 https://www.researchgate.net/publication/276349110_The_Evolutionary_Psychology_of_Criminal_Behaviour/link/56b2875808ae5ec4ed4b5660/download (dostęp: 10.03.2021).
Florek S., Przestępczość młodych mężczyzn w ujęciu psychologii ewolucyjnej, [w:] P. Piotrowski, T. Búgelová, P. Wicher (eds.), Oblicza przestępczości – wyzwania Psychologii Sądowej, Nowy Sącz 2015, s. 155-166 http://repozytorium.wsb-nlu.edu.pl/bitstream/handle/11199/9221/Oblicza%20przest%C4%99pczo%C5%9Bci%20-%20wyzwania%20Psychologii%20S%C4%85dowej.pdf?sequence=1 (dostęp: 10.03.2021).
Goetz A. T., The evolutionary psychology of violence, "Psicothema" 22.1 (2010), s. 15-21 http://www.psicothema.com/pdf/3690.pdf (dostęp: 10.03.2021).
Kwiek M., Florek S., Piotrowski P. Teoria historii życia a zachowania przestępcze, "Resocjalizacja Polska" 12 (2016), s. 9-26, http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:zE7NERCGsPgJ:resocjalizacjapolska.pl/index.php/rp/article/download/38/65+&cd=7&hl=pl&ct=clnk&gl=pl (dostęp: 10.03.2021).
Marzec M., Wybrane zachowania seksualne z perspektywy ewolucyjnej, "Seksuologia Polska" 12.1 (2014), s. 15–22, https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/download/15-22/27833 (dostęp: 10.03.2021).
Neckar J., Evolutionary explanations of the mechanisms of criminal behaviour: the implications for forensic psychology/ Ewolucyjne wyjaśnienia mechanizmów zachowań przestępczych i konsekwencje ich przyjęcia dla psychologii sądowej, "Problems of Forensic Sciences" 112 (2017), s. 123–138, http://www.forensicscience.pl/pfs/112_Neckar.pdf (dostęp: 10.03.2021).
Quinsey V. L., Evolutionary theory and criminal behaviour, "Legal and Criminological Psychology" 7 (2002), s. 1–13, https://www.researchgate.net/publication/227618563_Evolutionary_theory_and_criminal_behaviour (dostęp: 10.03.2021).
Walsh A., Evolutionary Psychology and Criminal Behavior, [w:] J. R. Barkow (ed.), Missing the Revolution: Darwinism for Social Scientists, Oxford 2006, s. 225-268 http://emilkirkegaard.dk/en/wp-content/uploads/Jerome_H._Barkow_Missing_the_Revolution_DarwiniBookos.org_.pdf 3 (dostęp: 10.03.2021).
Praca do pozyskania (sugeruję stopniowo czytać):
Baker R. 2004, Wojny plemników. Niewierność, konflikt płci oraz inne batalie łóżkowe, [tłum.] M. Ferek, Poznań.
Buss D. M. 2001, Psychologia ewolucyjna. Jak tłumaczyć społeczne zachowania człowieka?, [tłum.] M. Orski, Gdańsk.
Buss D. M. 2003, Ewolucja pożądania. Jak ludzie dobierają się w pary?, [tłum.] B. Wojcieszke, A. Nowak, Gdańsk.
Buss D. M. 2007, Morderca za ścianą. Skąd w naszym umyśle kryją się mordercze zdolności, [tłum.] A. Nowak, Sopot.
Campbell A. 2004, Jej niezależny umysł. Psychologia ewolucyjna kobiet, [tłum.] J. Kantor-Martynuska Kraków.
Dawkins R. 2007, Samolubny gen, tłum. M. Skoneczny, Poznań, https://obserwatorlaicki.files.wordpress.com/2009/12/richard-dawkins-samolubny-gen.pdf (dostęp: 10.03.2021).
Dunbar R. 2016, Anatomia miłości i zdrady. Co nauka mówi o namiętnościach człowieka?, [tłum.] Z. Lamża, Kraków.
Łastowski K. 2009, Socjobiologiczne ujęcie natury ludzkiej. Między nauka a antropologią filozoficzną, "Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki 8.21, s. 105-120, https://www.researchgate.net/publication/317881160_Socjobiologiczne_ujecie_natury_ludzkiej_Miedzy_nauka_a_antropologia_filozoficzna (dostęp: 10.03.2021).
Miller G., Umysł w zalotach: Jak wybory seksualne kształtowały naturę człowieka, [tłum.] M. Koraszewska, Poznań 2004
Duntley J. D., Buss D. M. 2008, Ewolucja zła, [w:] Miller A. G. (ed.), Dobro i zło z perspektywy psychologii społecznej, [tłum.] V. Reder, Kraków 2008, s. 136-162.
Mościskier A. 1998, Spór o naturę ludzką. Socjologia czy socjobiologia?, Warszawa.
Pawłowski B. (w rozmowie z T. Ulanowskim) 2016, Nagi umysł. Dlaczego jesteśmy, jacy jesteśmy. Ludzka natura bez złudzeń, Warszawa. Posłuchaj też: https://audycje.tokfm.pl/podcast/Przeglad-naukowych-newsow-tygodnia-Ludzka-natura-bez-zludzen-Dlaczego-jestesmy-jacy-jestesmy-O-ksiazce-Nagi-umysl-opowiadaja-autorzy-prof-Boguslaw-Pawlowski-i-Tomasz-Ulanowski/36149 (dostęp: 10.03.2021).
Pinker S. 2005, Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, [tłum.] A. Nowak, Gdańsk.
Pinker S. 2015, Zmierzch przemocy. Lepsza strona naszej natury, [tłum.] T. Bieroń, Poznań.
Stewart-Williams S. 2014, Darwin, Bóg i sens życia. Dlaczego ewolucja zmienia wszystko, co (myślimy, że) wiemy, [tłum.] P. J. Szwajcer, Stare Groszki.
Szlendak T., Kozłowski T. 2008, Naga małpa przed telewizorem. Popkultura w świetle psychologii ewolucyjnej, Warszawa, https://tomaszkozlowskiblog.files.wordpress.com/2018/04/naga-mac582pa-przed-telewizorem-waip-xi-2008.pdf (dostęp: 10.03.2021).
de Waal F. 2013, Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność?, [tłum.] B. Brożek, M. Furman, Kraków.
de Waal F. 2014, Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych, [tłum.] K. Kornas, Kraków.
de Waal F. 2015, Małpa w każdym z nas. Dlaczego seks, przemoc i życzliwość są częścią natury człowieka?, [tłum.] K. Kornas, Kraków.
Wiewiorowski J. 2013, Porywanie kobiet jako zjawisko społeczne w późnym antyku. Moralność i prawo, [w:] J. Banaszkiewicz, K. Ilski (eds.), Homo, qui sentit. Ból i przyjemność w średniowiecznej kulturze Wschodu i Zachodu, , Poznań, s. 197-219, https://www.academia.edu/5850733/Porywanie_kobiet_jako_zjawisko_spo%C5%82eczne_w_p%C3%B3%C5%BAnym_antyku_Moralno%C5%9B%C4%87_i_prawo_Draft_version_ (dostęp: 10.03.2021).
Wiewiorowski J. 2018, Paremie prawnicze w zwierciadle ewolucji, [w:] J. Polowczyk, H. Witczak, M. Błaszak (eds.), Podejście ewolucyjne w naukach społecznych, Warszawa, s. 121-151, https://www.academia.edu/40462196/Paremie_prawnicze_w_zwierciadle_ewolucji
(dostęp: 10.03.2021).
Wilson E. O. 1998, O naturze ludzkiej, [tłum.] B. Szacka, Poznań.
Wilson E. O. 2001, Socjobiologia, [tłum.] M. Siemieński, Poznań 2001, ss. 290-323.
Wrangham R., Peterson D. 1999, Demoniczne samce. Małpy człekokształtne i źródła ludzkiej przemocy, [tłum.] M. Auriga, Warszawa.
Wrangham R. 2020, Paradoks dobra. Dlaczego jesteśmy tak dobrzy, skoro jesteśmy tak źli?, [tłum.] P. J. Szwajcer, Stare Groszki.
Wright R. 2004, Moralne zwierzę: dlaczego jesteśmy tacy, a nie inni. Psychologia ewolucyjna a życie codzienne, [tłum.] H. Jankowska, Warszawa.
Załuski W. 2009, Ewolucyjna filozofia prawa, Warszawa.
Do lektury dodatkowej: https://www.swiatnauki.pl/19,264.html https://evolution-institute.org/wp-content/uploads/2016/03/20160307_evopsych_ebook.pdf
5. Do zobaczenia: https://www.youtube.com/watch?v=RrRXKgTq_Uk 6.
Zob. też https://www.vanderbilt.edu/seal/scholarly-resources/useful-sources/